Bij klassieke motorfietsen komt er vaak heel wat nikkelwerk voor. Het gaat dan om vernikkelde onderdelen die zich niet alleen door hun unieke uitstraling laten kenmerken, maar die daarnaast ook op functioneel vlak betere eigenschappen voor kunnen leggen. Hobbyisten gebruiken daarvoor vaak een nikkelbad en gebruiken daarbij een elektrolytisch proces. Echter, er bestaat ook zoiets als chemisch vernikkelen. In dit artikel zoomen we even in op deze twee vernikkelingsprocessen.
Elektrolytisch vernikkelen
Bij elektrolytisch vernikkelen wordt een metalen onderdeel in een nikkelbad ondergebracht. Vooraf wordt het natuurlijk even gepolijst en vetvrij gemaakt zodat alles goed gaat hechten. Hierbij wordt nikkel als elektrode gebruikt en bestaat het nikkelbad uit een oplosmiddel van onder andere nikkelsulfaat, nikkelchloride en boorzuur. Het metalen object fungeert als kathode waarop de nikkel vervolgens zal hechten onder invloed van de toevoeging van elektrische stroom. Net zoals bij chemisch vernikkelen treedt er eigenlijk een chemische reactie op, met het voornaamste verschil dat die chemische reactie ten gevolge van de invloed van elektrische stroom ontstaat. Elektrolytisch vernikkelen wordt vaak om decoratieve redenen toegepast, maar het heeft ook corrosiewerende voordelen.
Chemisch vernikkelen
Chemisch vernikkelen wordt ook wel eens autokatalytisch vernikkelen genoemd. Ook hier start het chemisch vernikkelen proces met een voorbehandeling van het metalen onderdeel, waarna het in een speciaal bad wordt ondergebracht. In tegenstelling tot bij elektrolytisch vernikkelen is de toevoeging van stroom niet noodzakelijk en vinden de chemische processen en reacties automatisch in het bad plaats. Daarvoor is het bad voorzien van een bijzondere samenstelling, meestal een combinatie van nikkelzout (bv. nikkelsulfaat), een reductor (bv. natriumboorhybride), complexvormers (o.a. natriumcitraat), stabilisatoren (o.a. metaalzouten) en fosfor en dit bij een specifieke verhoogde werktemperatuur.
De chemische reacties zorgen voor een perfecte en homogene vernikkeling (tot op enkele micron), ook in de kleinste hoekjes of boorgaten. Daarom wordt het vaak gebruikt voor gegroefde werkstukken of zeer complexe werkstukken.
Door het fosforgehalte aan te passen, wijzigen ook de functionele eigenschappen. Denk daarbij aan de magnetische eigenschappen, de hardheid en de corrosiebestendigheid van het metalen onderdeel. Bovendien is het ook nog eens goed soldeerbaar. Voor professionele toepassingen wordt over het algemeen de voorkeur gegeven aan het chemisch vernikkelen van metaal.
Niet de laatste stap in het bewerken van onderdelen
Natuurlijk geven wij hier een vereenvoudigde weergave van de feiten en is het in de praktijk allemaal iets ingewikkelder. Bij chemische vernikkeling wordt bijvoorbeeld ook vaak een thermische behandeling toegepast. Die thermische behandeling zorgt voor ontgassen en zorgt dat het nikkel minder broos is. Bovendien neemt de hardheid van nikkel dan aanzienlijk toe. Ook het verhogen van de fusie tussen de nikkellaag en het metaal zorgt voor betere eigenschappen, wat bijvoorbeeld belangrijk is voor het gebruik in agressieve omgevingen. Onder andere in de maritieme sector is het belangrijk dat onderdelen beschermt blijven in zoute omgevingen en is thermische verharding onontbeerlijk.
